ЛОВАЧКО УДРУЖЕЊЕ

"ФАЗАН" ДОБОЈ

POZITIVNA ULOGA VUKA U PRIRODI

 

Vuk je indikator divljine jer naseljava prostore gde je očuvana priroda, koja još uvek funkcioniše po svojim izvornim zakonima. U pitanju je jedna kontroverzna ali krajnje dragocena vrsta. Vuk je prirodni selekcionar jer iz lovišta uklanja slabe, stare, bolesne, životno nesposobne, nedovoljno snažne i nedovoljno oprezne jedinke. To znači da u prirodi preživljavaju samo najsposobniji i u tom pogledu, kod vuka nema promašaja. Takođe, vuk pored selektivne ima i sanitarnu ulogu u prirodi, jer konzumira leševe uginulih životinja, što mu pored lova, predstavlja podjednako važan način ishrane. Imajući sve to u vidu, brojnost populacije vuka, treba da bude optimalna, odnosno usklađena sa površinom lovišta i vrstama i brojnosti plemenite divljači. Upravo tada, do izražaja dolaze sve pozitivne osobine vuka kao regulatora u prirodi, koji sve ostale životinjske vrste koje žive na tom prostoru drži pod stalnom kontrolom i čini ih zdravijim i vitalnijim. Upravo zato, lovni stručnjaci i zoolozi založili su se, da se vuk ponovo naseli na svoja stara staništa, u sve evropske zemlje u kojima je iskorenjen, što je u znatnoj meri ostvareno u poslednje dve decenije. Ukoliko je brojnost populacije vuka u lovištu povećana, on može prouzrokovati znatne štete fondovima plemenite divljači i domaćoj stoci. U tom slučaju, lov na vuka je neophodan, kako bi se njegova brojnost svela u podnošljive okvire. Lov na vuka je opravdan i on treba da se lovi ali krajnje časno, zakonito, racionalno, na naučnim osnovama, u skladu sa kodeksom i na bazi svih principa održivog razvoja. Pokušaji da se spreči nestajanje ove vrste, potpunom zakonskom zaštitom odnosno zabranom lova u pojedinim zemljama dali su kontraefekte.

U određenim situacijama, naročito u zimskom periodu, vuk može da se otrgne kontroli. Naime, sve što se ponaša abnormalno i što ne može da beži, vuk na osnovu svog prirodnog zadatka mora da odstrani iz prirode odnosno da likvidira jer njemu se čini da su takve jedinke bolesne. Postavlja se pitanje, zašto vuk, kada upadne u tor pokolje sve ovce, a pojede samo jednu ili čak nijednu? Zato što su one sa njegovog aspekta degenerisane jedinke jer ne beže i ne bore se za život već stoje i čekaju da budu zaklane. Njegov ''sveti''  zadatak je da takve jedinke uništi i odstrani iz prirode. Takođe, postoji još jedan sličan primer: poznato je da se srneća divljač u zimskom periodu grupiše u krda od po nekoliko desetina grla. Ukoliko se stvori ledena pokorica, srneća divljač propada kroz nju, teško se kreće i u slučaju opasnosti ne može da krene u hitri beg od vuka. On tada ’’misli’’ da sa tim jedinkama nešto nije u redu i odmah kreće u izvršenje svog ''svetog'' zadatka odnosno njihove likvidacije. Naime, bilo je slučajeva (inače, veoma retkih) da vuk zakolje celo krdo, odnosno nekoliko desetina grla srneće divljači.

I pored svega, ne smemo zaboraviti, da vuk na izvestan način predstavlja totem srpskog naroda. U našoj narodnoj tradiciji, vuk je bio stalni pratilac svetog Save, koji je inače bio vučji pastir. Odnosi između svetog Save i vuka, bili su čvrsti i prijateljski – sveti Sava je vuka nazivao drugom i čak mu je davao blagoslov da uvek može izabrati najbolju ovcu. Takođe, vuk je oduvek uživao izvesne sipmatije kod našeg naroda, naročito kod hajduka. Naš narod vuku prašta sve što uradi (postoji narodna izreka: ''vuk na ovcu svoje pravo ima''). Inače, ime ''Vuk'' je veoma često kod Srba, s obzirom da se ranije verovalo da onaj ko nosi ime totemske životinje biva zaštićen od raznih zla (podsetimo, da je upravo tako, i čuveni Vuk Stefanović Karadžić dobio ime).

 

Sabori lovaca
Lov na vuka je izuzetno popularan i predstavlja pravi izazov za svakog lovca. Tradicija grupnog lova na vuka u Srbiji je izuzetno duga, a obnovila se od sredine 80-tih godina XX veka. Danas u našoj zemlji postoji desetak lovačkih udruženja koja organizuju lovno–turističke manifestacije odnosno Sabore lovaca, i to pre svega na Zlatiboru, zatim u Blacu, Beloj Palanci, Soko Banji, Surdulici, Kuršumliji, Pirotu, Dimitrovgradu i Ivanjici, dok se u Republici Srpskoj izdvajaju lovačka udruženja ''Fazan'' iz Doboja i ''Zagorje'' Kalinovika. Broj učesnika na ovim manifestacijama obično iznosi 300–500 lovaca, a negde i preko 1.000 (npr. u Srbiji je najpoznatiji Sabor lovaca na Zlatiboru, dok u Republici Srpskoj najveću manifestaciju ove vrste organizuje LU ''Fazan'' iz Doboja na planini Ozren). Naime, suština ovakvih manifestacija je druženje lovaca dok je sam lov u drugom planu, naročito ako se ima u vidu da se ovaj vid lova na vuka nije pokazao efikasnim. To znači, da u ovakvom načinu lova na vuka učestvuje veliki broj lovaca, koji tako ispune svoje lovačke želje i dožive pravi vučji ambijent, sa skoro neznatnim izdatkom po prirodu jer se broj odstreljenih vukova obično može izbrojati na prste jedne ruke.

 

Gazdovanje vukom
Poštujući ekološku ''maksimu'' ili biološku zakonitost da nijedna grabljivica nije iskorenila svoj plen i uz uvažavanje argumenata koji govore o korisnosti vuka (pre svega u prirodnoj selekciji plemenite divljači i njegove sanitarne uloge u prirodi) a istovremeno uvažavajući ovu vrstu kao indikatora očuvane prirode, neophodno je planirati okvir vučjih populacija, redukovati prenamnoženje i kontrolisati njegovu brojnost, kako bi se očuvali i povećali fondovi plemenite divljači. To znači, da se vukom mora gazdovati u skladu sa svim parametrima dinamike razvoja populacije kao što se radi kod plemenite krupne divljači.

Uvođenje vuka u plansko lovno gazdovanje predstavlja rešenje, a to podrazumeva utvrđivanje brojnosti i veličine čopora, starosnu i polnu strukturu, socijalnu organizaciju, iznalaženje modela efikasnog lova i osnivanja hranilišta za vuka (iznošenje hrane i izgradnja čeka), čime bi se omogućila kontrola brojnosti i lov. Za samo nekoliko godina, mogla bi se obezbediti trajnost korišćenja vučjih populacija kao sastavnog dela lovno-turističke ponude, gde bi se vuk lovio komercijalno. Preostali broj vukova ne bi imao drastičnog uticaja na brojnost gajenih vrsta divljači. Inače, na makro planu urađen je ''Program regulacije brojnosti vukova u Srbiji'', što predstavlja početak racionalnog planiranja i korišćenja vučjih populacija. Budućnost očuvanja vuka je pre svega u naučno zasnovanom planiranju njegovih populacija, što će nesumnjivo dati rezultate i očuvati ovu kontroverznu, ali prirodno dragocenu vrstu u narednom milenijumu.

 

Zbirka lobanja
Lovački savez Srbije poseduje jednu od najvećih zbirki vučjih lobanja na svetu. Trenutno u laboratoriji LSS postoji kolekcija od 650 lobanja, a ukupno je u okviru kranimetrijskih istraživanja vuka, izmereno i obrađeno oko 800.

Vuk u Srbiji
Vuk je široko rasprostranjen u Srbiji i njegova brojnost je u blagom porastu. Prisutan je u svim brdsko-planinskim područjima, a jedna manja populacija naseljava i Deliblatsku peščaru. Naročito ga ima u brdsko-planinskim područjima Zapadne Srbije (na Pešterskoj visoravni, Zlataru, Zlatiboru, Tari), Kosova i Metohije (na Šari, Prokletijama, Mokroj gori), Centralne i Istočne Srbije (na Kopaoniku, Južnom i Severnom Kučaju, Homoljskim planinama, Miroču, Deli Jovanu). Procenjuje se da brojnost vukova u Srbiji iznosi između 800 i 1.000 jedinki. Prema evidenciji Lovačkog saveza Srbije, godišnje se u našoj zemlji odstreli oko 200 vukova, od čega najveći broj na području opština Vranje, Kuršumlija, Sjenica, Negotin i Knjaževac.

 

                                                                                                                Milan Ostojić

 

Vuk predstavlja izazov za svakog preparatora: Srbislav Stojšić i Milan Ostojić pored dermoplastičnog preparata vuka u životnoj formi

FOTOGRAFIJE

Foto 1 – Grupa lovaca posle uspešnog lova na vuka: Lovno-turistička manifestacija ''Ozren 2010''

Foto 2 – Poznati lovac Saša Nenadović sa odstreljenim vukom

Foto 3 – Napad čopora vukova na divlje svinje (lovište ’’Homolje’’ 2011. god.)

Foto 4 – Napad čopora vukova na divlje svinje (lovište ’’Homolje’’ 2011. god.)

Foto 5 – Napad čopora vukova na divlje svinje (lovište ’’Homolje’’ 2011. god.)

Foto 6 – Milan Ostojić pored dela zbirke vučjih lobanja u Lovačkom savezu Srbije